قواعد عمومی قراردادها

انعقاد و اعتبار عقد

شرایط اساسی صحت معامله :

به موجب ماده 190 قانون مدنی برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است :

1- قصد طرفین و رضای آنها

2- اهلیت طرفین

3- موضوع معین که مورد معامله باشد

4- مشروعیت جهت معامله

جوهر عقد توافقی است که به منظور ایجاد اثر حقوقی بین دو یا چند شخص انجام می شود و رکن اساسی آن اراده کسانی است که به رضای خویش عهده دار امری می گردند.

ضمانت اجرای شرایط :

ضمانت اجرای تخلف از ماده 190 قانون مدنی عبارتند از :

1- بطلان

2- عدم نفوذ

 

1- بطلان :

عقد باطل به نظر قانونگذار وجود خارجی ندارد و اثر مطلوب را به بار نمی آورد.

2- عدم نفوذ :

عقد غیر نافذ در حالت عدم نفوذ مانند عقد باطل است ، با این تفاوت که سبب عدم نفوذ آن قابل رفع است. برای مثال عقدی که در اثر اکراه واقع می شود ، پیش از اجازه مکره هیچ اثری ندارد . ولی هرگاه شخص مکره آنرا تنفیذ کند ، بر آن آثار حقوقی عقد صحیح از آغاز بار خواهد شد. ( ماده 209 ق.م )

عقد باطل به مانند مرده و عقد غیرنافذ به مانند بیمار است.

گاه عقدی که بین دو طرف اعتبار دارد ، در برابر دیگران قابل استناد نیست مانند تاریخ سند عادی در برابر اشخاص ثالث.

1- قصد طرفین و رضای آنها :

برای ایجاد اثر حقوقی ، دو طرف باید اراده خود را به یکدیگر اعلام کنند و این دو اراده نیز موافق هم باشد ، به گونه ای که هر کدام چیزی را بخواهد که دیگری هم طالب آن است.

برای بسته شدن هر پیمان چهار مقدمه لازم است:

1- وجود قصد و رضا

2- اعلام و بیان اراده

3- توافق دو اراده

4- سلامت اراده

اشخاص در داد و ستدهای خود آزادند ، آنچه مورد توافق قرار گیرد عادلانه ترین راه حل است و حقوق باید از آن حمایت کند.

ماده 10 قانون مدنی بیان می نماید : قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آنرا منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد ، نافذ است.

نتایج آزادی قراردادها :

1-      اشخاص می توانند قرارداد را به هر صورت که مایلند منعقد سازند و نتایج و آثار آنرا آزادانه معین کنند.

2-      قرارداد تنها به تراضی محقق می شود و صورت و تشریفات خاصی ندارد.دو طرف ملزم نیستند که در مقام بستن هر قرارداد واژه های مخصوصی را بکار ببرند و بیان اراده نیز تشریفات دیگری مانند حضور گواهان و تنظیم سند ندارد.

3-      پس از انعقاد قرارداد ، دو طرف پایبند و ملزم به رعایت آن هستند.

4-      معاملات و عقود تنها به طرفین معامله موثر است.

موانع آزادی قرارداد :

1-      قانون

2-      نظم عمومی

3-      اخلاق حسنه

 

1- قانون :

قانون شرایط عمومی صحت قراردادها را تعیین کرده است . در هر یک از مباحث مربوط به عقود معین نیز شرایط خاص آن عقد تکرار گردیده است و قراردادی درست که مخالف این شروط نباشد.

2- نظم عمومی :

نظم را اخلاق و مذهب ، ساختار اقتصادی ، نظام حقوقی و سیاسی و فرهنگ ملی در هر قوم فراهم می آورد.