نشر اکاذیب
- بر اساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی هر کس به قصد ضرر زدن به دیگران یا تشویش اذهان عمومی اقدام به بیان اکاذیب کند مجرم محسوب می شود.
- نشر اکاذیب از جرایم مطلق است و تحقق آن موکول به وقوع نتیجه ضرر یا تشویش نیست.
- در اظهار اکاذیب اعمال معینی به شخص یا اشخاص نسبت داده نمی شود ، بلکه اخبار یا مطالب بی اساس بطور کلی اظهار می شود.
- اظهار کردن را قانونگذار به عنوان رفتار مرتکب شرط وقوع جرم دانسته است که اظهارکردن در مفهوم متداول مترادف گفتن است ولی در لغت به معنای فاش کردن ، آشکار کردن ، بیان کردن و گفتن است که بیشتر معنای آشکار و فاش کردن مدنظر مقنن بوده است . بنابراین ظاهر یا علنی شدن کذب ضروری است بطوریکه چنانچه کسی اکاذیبی را در یکی از وسائل مورد نظر قانونگذار مکتوب نماید ولی به جز او ، هیچ کس از مفاد آن با خبر نشود ، نمی توان اظهارکردن را محقق دانست.
- اثبات کذب بودن اظهارات بر عهده مدعی است و چنانچه مرتکب در مقام دفاع بتواند صحت اظهارات را ثابت کند تبرئه خواهد شد . در اظهار اکاذیب نسبتی به دیگری داده نمی شود ، بلکه اخبار یا مطالب بی اساس بطور کلی اظهار می شود . در جرم اظهار کذب طرف می تواند ، غیر عموم یا مقامات رسمی باشد.
- اظهار اکاذیب جرم مطلق است و تحقق آن موکول به وقوع نتیجه ضرر یا تشویش نیست.
- اظهار اکاذیب مقید به وسیله است و قانونگذار تصریح می کند که (( ... به وسیله نامه یا شکوائیه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی اظهار نماید ... ))
- استفاده مقنن از قصد در صدر ماده 698 قانون مجازات موید عمدی بودن مصادیق اظهار اکاذیب و انتصاب اعمال خلاف حقیقت به دیگران است.
- به موجب قسمت اخیر ماده 698 (( ... علاوه بر اعاده حیثیت ، در صورت امکان باید به حبس از 2 ماه تا 2 سال و یا شلاق تا 74 ضربه محکوم شود )) مجموعه واکنش های قانونگذار درباره این جرم در ماده اخیر به دو شکل قابل تقسیم است ، اول اینکه حبس 2 ماه تا 2 سال یا شلاق تا 74 ضربه که در دادگاه در انتخاب حبس یا شلاق مخیر است و دوم اعاده حیثیت . اعاده حیثیت در مفهومی خاص معمولا" پس از اجرای مجازات و آثار محکومیت کیفری محقق می شود.
- دادگاه در صورت امکان ، ملزم است چنانچه جرم اظهارات کذب یا انتساب اعمال خلاف قانون منتهی به کسر حیثیت و اعتبار دیگری شده باشد اقداماتی را در جهت بازگرداندن حیثیت از دست رفته به انجام رساند و از جمله این اقدامات که می توان نام برد درج حکم در روزنامه با هزینه محکوم علیه است.
- جرم اشاعه اکاذیب جز با شکایت شاکی خصوصی قابل تعقیب نیست و در صورتیکه شاکی خصوصی گذشت کند دادگاه می تواند در مجازات مرتکب تخفیف دهد یا با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرفنظر کند.
