جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت

جرایم در یک تقسیم بندی به دو قسم جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم شده است.

جرایم قابل گذشت :

جرایمی هستند که اراده شاکی خصوصی مؤثر در شروع به تعقیب آن جرایم است . و شاکی خصوصی می توا ند از حقی که به او داده اند صرفنظر کند و از این حق گذشت نماید . جنبه ی خصوصی این جرایم بر جنبه عمومی آن برتری دارد . گرچه ملاک معینی در تفکیک جرایم قابل گذشت از جرایم غیر قابل گذشت نیست ، ولی در مقام توضیح می توان گفت جرایم قابل گذشت معمولاً از میان جرایم علیه اموال و تمامیت جسمانی افراد هستند و شامل :

1- توهین به اشخاص عادی از قبیل فحاشی و به کار بردن الفاظ رکیک ( ماده 608 ق.م.ا مصوب 1375 )

2-  اذیت و آزار زن حامله که منجر به سقط جنین شود ( ماده 622 ق.م.ا مصوب 1375 )

3- امتناع از سپردن طفل به اشخاصی که به طور قانونی حق مطالبه او را دارند ( ماده 632 ق.م.ا مصوب 1375 )

4- ترک انفاق ( ماده 642 ق.م.ا مصوب 1375 )

5-  افشای سر ( ماده 648 ق.م.ا مصوب 1375 )

6- تهدید و اکراه ( ماده 668 و 669 ق.م.ا مصوب 1375 )

7- کشتن حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری ( ماده 679 ق.م.ا مصوب 1375 )

8- تلف‌کردن یا سوزاندن اسناد یا اوراق تجاری یا غیرتجاری و غیردولتی ( ماده 682 ق.م.ا مصوب 1375 )

9- تخریب نخلستان یا تاکستان یا باغ میوه دیگری ( ماده 684 ق.م.ا مصوب 1375 )

10- تصرف ملک دیگری با قهر و غلبه - تصرف عدوانی ( ماده 690 و 692 ق.م.ا مصوب 1375 )

11- ورود به عنف به منزل یا مسکن دیگری ( ماده 694 ق.م.ا مصوب 1375 )

12- افترا ( ماده 697 و 698  ق.م.ا مصوب 1375 )

13- توهین و هتک حرمت و نشر اکاذیب ( ماده 699 و 700 ق.م.ا مصوب 1375 )

14- تحصیل نوشته به ضرر افراد غیر رشید مانند چک ، سند غیرتجاری و ... ( ماده 596 ق.م.ا مصوب 1375 )

15- رها ساختن طفل یا شخص در محل خالی از سکنه ( ماده 633 ق.م.ا مصوب 1375 )

16- آتش زدن اشیاء منقول متعلق به دیگری ( ماده 676 ق.م.ا مصوب 1375 )

17- تخریب و تلف کردن اشیاء منقول و غیرمنقول متعلق به دیگری ( ماده 677 ق.م.ا مصوب 1375 )

18- ...

 

جرایم غیرقابل گذشت :

جرایمی هستند که اراده شاکی در شروع به تعقیب آن نقشی مؤثر ندارد بنابراین گذشت وی تأثیری در تعقیب و روند رسیدگی و مجازات مجرم ندارد ( گرچه موجب تخفیف مجازات می شود ).

اصل بر غیرقابل گذشت بودن جرایم است فلذا وقتی شک حاصل شد که آیا فلان جرم قابل گذشت است یا غیر قابل گذشت ، حسب اصل ، جرم را غیر قابل گذشت تلقی می کنیم . این جرایم جنبه ی عمومی آنها بر جنبه خصوصی غلبه دارد و ضرر آنها مستقیماً علیه جامعه و حکومت است و شامل :

1- خیانت در امانت

2- کلاهبرداری

3- قتل عمدی

4- سرقت

5- ...